زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ابن‌قزمان ابومروان عبدالرحمان بن ابوبکر





ابومروان عبدالرحمان، فقیه، محدث و ادیبی زبردست، یکی از شخصیت‌های اِبْن‌قُزْمان، می‌باشد؛ ابن‌قزمان عنوان چندتن از افراد خاندان قرطبی است که در سده‌های ۴-۶ق/۱۰-۱۲م می‌زیسته‌اند.


۱ - معرفی اجمالی



ابومروان عبدالرحمان، پسر ابوبکر محمد بن عبدالملک که به عنوان فقیه، محدث و ادیبی زبردست شناخته می‌شد.
او نزد کسانی چون ابوعبدالله محمد بن فرج طلاعی و ابوعلی غسانی دانش آموخت و به درس فقه ابوالولید ابن‌رشد نشست.
در منابع گاه از او با عنوان «وزیر»
[۲] ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
و گاه با عنوان «قاضی» یاد شده است.

۲ - شاگردان



جمعی از عالمان اندلس چون ابوبکر محمد بن ابی‌زمنین، ابوالقاسم احمد بن یزید بن بقی، ابوالخطاب احمد بن محمد بلنسی، محمد بن احمد بن یتیم و ابراهیم بن علی خولانی از او استماع کرده‌اند.
[۵] وزیر سراج، محمد، الحلل السندسیه، ج۱، ص۳۸۹، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.

در کتب اجازات مغربی، او به عنوان یکی از راویان موطأ مالک و آثار دیگری چون التقصی ابن‌عبدالبر و الشهاب قاضی قضاعی مطرح است. اجازه روایت عامی که ابومروان به محدثان اندلسی معاصر خود داده، از شهرت به‌سزایی برخوردار بوده است.
[۱۱] ضبی، احمد، بغیة الملتمس، ج۱، ص۳۴۶، مادرید، ۱۸۸۴م.

نمونه‌ای از نثر ادبی او را می‌توان در الذخیره
[۱۴] ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
مشاهده کرد.

۳ - وفات



ابومروان در ۴۷۹ق/۱۰۸۶م ظاهراً در قرطبه متولد شد و بعدها در اُشونه اقامت گزید و سرانجام در اول ذیقعده ۵۶۴ق/۲۷ ژوئیه ۱۱۶۹م در همان‌جا وفات یافت.
[۱۶] ابن‌ابار، محمد، التکمله، ج۲، ص۹۳۸، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.


۴ - پانویس


 
۱. ابن‌بشکوال، خلف، الصله، ج۱، ص۳۳۶، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.    
۲. ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
۳. بلوی، احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
۴. ذهبی، محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۱۸، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.    
۵. وزیر سراج، محمد، الحلل السندسیه، ج۱، ص۳۸۹، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.
۶. نباهی، ابوالحسن، تاریخ قضاة الاندلس، ج۱، ص۱۱۱، به کوشش لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۴۸م.    
۷. وادی آشی، محمد، برنامج، ج۱، ص۲۰۹، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.    
۸. وادی آشی، محمد، برنامج، ج۱، ص۲۲۲، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.    
۹. بلوی، احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
۱۰. ابن ابار، محمد، التکمله، ج۲، ص۷۶.    
۱۱. ضبی، احمد، بغیة الملتمس، ج۱، ص۳۴۶، مادرید، ۱۸۸۴م.
۱۲. کتانی، عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۱، ص۴۳۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.    
۱۳. کتانی، عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۲، ص۸۸۴، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.    
۱۴. ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
۱۵. ابن‌بشکوال، خلف، الصله، ج۱، ص۳۳۷، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.    
۱۶. ابن‌ابار، محمد، التکمله، ج۲، ص۹۳۸، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.


۵ - منبع


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌قزمان»، ج۴، ص۱۶۴۰.    



رده‌های این صفحه : ابن قزمان | خاندان قرطبی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.